جمعيت بز مرخز در كردستان رو به كاهش است‌

معاون جهاد كشاورزي كردستان:

جمعيت بز مرخز در كردستان رو به كاهش است‌

خبرگزاري فارس: معاون بهبود توليدات دامي جهاد كشاورزي كردستان گفت: جمعيت بز مرخز در اين استان رو به كاهش است.



خالد جعفري امروز در گفتگو با خبرنگار فارس در سنندج اظهار داشت: بز مرخز يكي از نژادهاي منحصر به‌فرد استان كردستان و از ذخاير ژنتيكي باارزش كشور محسوب مي‌شود كه پوشش بدن آن از اليافي به نام موهر(مه‌رز) پوشيده شده و از نظر اقتصادي حائز اهميت است.

وي افزود: زيستگاه طبيعي اين نژاد در كردستان، شهرستان بانه است كه در سه تيپ رنگي(سياه، سفيد و قهوه‌اي) پرورش داده مي‌شود.

معاون بهبود توليدات دامي سازمان جهاد كشاورزي كردستان با اشاره به خصوصيات و ويژگي‌هاي اين نژاد اضافه كرد: از خصوصيات و ويژگي‌هاي اين نژاد ظرفيت باروري 95 درصدي، ميزان توليد شير در يك دوره شيردهي 90 ليتر، دوقلوزايي بالا با 26 درصد، راندمان توليد الياف 80 درصد، ميانگين طول تار الياف 14 سانتي‌متر، ميانگين قطر تار الياف 27 ميكرون، متوسط وزن الياف در نرها يك ‌هزار و 200 گرم و در ماده‌ها 800 گرم است.

جعفري با اشاره به ارتباط با اين نژاد دامي بومي در استان اذعان داشت: در سال‌هاي اخير به دليل عدم توسعه صنايع نساجي و شغل‌هاي كاذب جمعيت اين نژاد در زيستگاه طبيعي استان كاهش يافته به طوري كه هم‌اكنون به كمتر از 5 هزار رأس رسيده است.

وي به فعاليت‌هاي اين معاونت در زمينه احياي بز مرخز در استان كردستان اشاره كرد و افزود: اين معاونت تعداد 46 گله بز مرخز به ظرفيت يك ‌هزار و 500 رأس بز مولد را زير پوشش حمايتي خود قرار داده است.

معاون بهبود توليدات دامي سازمان جهاد كشاورزي كردستان اضافه كرد: در اين راستا عقد قرارداد همكاري با دامداران در راستاي حفظ و حراست از ذخاير ژنتيكي، پرورش و نگهداري 650 رأس بز مرخز در ايستگاه دامپروري سنندج به منظور بانك ذخيره‌زني براي تحقق اهداف برنامه‌هاي اصلاح نژادي و حمايت از گله‌هاي مردمي از ديگر اقدامات حمايتي اين معاونت در زمينه احياي اين نژاد در استان است.

جعفري خاطرنشان كرد: توزيع دام نر اصلاح شده در گله‌ها به‌منظور جلوگيري از هم‌خوني و افزايش بازده اقتصادي، تامين نهاده‌هاي مورد نياز به منظور كمك به بهبود مديريت و اجراي مسائل اصلاح نژادي و صدور شناسنامه دامداري كوچك روستايي براي تمام صاحبان پرورش‌دهنده بز مرخز از ديگر حمايت‌هاي سازمان جهاد كشاورزي استان كردستان از نژاد بومي بز مرخز است

رويان درنيمه راه توليد بزهاي داروساز

رييس پايگاه اصفهان پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي با اعلام تولد بزهاي چهار قلو حاصل از لقاح آزمايشگاهي در اين مركز در آستانه نوروز امسال، اين موفقيت را نخستين گام مهم در راستاي توليد دام‌هايي با قابليت توليد داروهاي تراريخته توصيف و خاطرنشان كرد: با تولد اين بزها، يك مرحله از سه مرحله تولد بزهاي تراريخته با موفقيت برداشته شده كه اميدواريم به ياري خدا طي يك سال آينده بتوانيم شاهد توليد بزهاي شبيه سازي شده و شبيه سازي تراريخته باشيم.

دكتر نصراصفهاني در گفت‌وگو با خبرنگار «پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) درباره بزغاله‌هاي حاصل از لقاح آزمايشگاهي (IVF) كه اواخر اسفندماه در پايگاه اصفهان پژوهشكده رويان به دنيا آمده‌اند، گفت: اين چهار بزغاله‌ حاصل از لقاح آزمايشگاهي بوده كه تخمك‌هاي كشتارگاهي با اسپرم‌هاي بز نر مجاور شده كه حاصل آن در شش جنين انتقال داده شده است.



وي افزود: در نهايت پنج جنين حاصل شده كه يكي به علت گنجايش كم رحم كوچك مانده و چهار جنين باقيمانده با رشد كامل به دنيا آمده‌اند.



دكتر نصر اصفهاني تصريح كرد: براي دستيابي به حيوانات تراريخته و شبيه سازي شده ابتدا توليد جنين نياز بوده تا در آزمايشگاه به خوبي كشت داده شود و دومين مرحله ايجاد حاملگي است تا مراحل اوليه‌ رشد جنين حاصل از شبيه‌سازي صورت گيرد.



وي خاطرنشان كرد: ‌در حال حاضر با كسب موفقيت جنين‌هاي حاصل از لقاح آ‌زمايشگاهي، جنين‌هاي شبيه‌سازي شده نيز توليد شده است تا در آينده نزديك شاهد توليد بزهاي شبيه‌سازي شده و شبيه سازي تراريخت نيز باشيم.



نصر اصفهاني با بيان اين ‌كه هدف عمده تحقيقات محققان پژوهشكده رويان در اين حوزه توليد دام هاي تراريخته حامل ژن توليد داروي «tPA» است، تصريح كرد: اين دارو براي درمان سكته هاي مغزي و قلبي مورد استفاده قرار مي‌گيرد به طوري كه چنانچه اين دارو بلافاصله پس از ايجاد سكته به انسان تزريق شود، موجب از بين رفتن سريع لخته‌ها شده و بافت‌هاي اطراف آن بر اثر نارسايي تغذيه از بين نخواهد رفت و جريان خون به حالت عادي باز خواهد گشت.



وي در گفت‌و گو با ايسنا خاطرنشان كرد: با اين كه داروي tPA در حال حاضر بهترين داروي درمان و نيز پيشگيري سكته قلبي محسوب مي‌شود به علت قيمت فوق العاده بالا، استفاده عمومي آن امكان‌پذير نيست كه اميدواريم با اجراي اين پروژه، كشور را يك گام ديگر به هدف نهايي توليد فراوان و ارزان قيمت اين دارو و ساير داروهاي پروتئيني خاص از طريق شير دام‌هاي تراريخته نزديك كنيم.



نصر اصفهاني با اشاره به اين كه براي توليد بزهاي تراريخته بايد سه مرحله پشت سر گذاشته شود، خاطر نشان كرد: اولين مرحله توليد جنين در آزمايشگاه و دومين مرحله انتقال جنين شبيه ساز و در نهايت تولد جنيني است كه از نظر ژنتيكي قابليت توليد شير داراي پروتئين دارو جهت درمان بيماري سكته را داشته باشد.

رييس پايگاه اصفهان پژوهشكده رويان با بيان اين كه تاكنون حدود 50 درصد كار با موفقيت پيش رفته است، ابراز اميدواري كرد كه طي يك سال آينده شاهد تولد نخستين بزهاي تراريخته با قابليت توليد داروي tPA در كشور باشيمhttp://royaninstitute.org/

Iran's first cloned goat born in Isfahan

Iran's first cloned goat born in Isfahan

Wed, 15 Apr 2009 12:35:12 GMT

The Middle East's first and the world's fifth cloned goat, 'Hanna', has been successfully born at Royan institute in Isfahan, Iran.

The cloned goat was developed in the surrogate uterus of a black Bakhtiari goat for 147 days and was born, Wednesday, at 1.30 am through a cesarean section.

She is reported to be in a good health.

Hanna, also known as R-CAP-C1, is completely distinguished from other goats because of its white and henna-like color.

Iran's first cloned lamb, Royana, was born on Sept. 30, 2006 in Royan institute and was able to survive the post-natal complications common in cloned animals.

Iranian researchers are looking to use cloned goats to produce the genetically modified animals required for manufacturing new recombinant medications particularly tPA.

توربینهای قاتل

سر و صدای توربین بادی مظنون کشتن بزها
به گزارش رویترز سر و صدای توربینهای بادی نخریسی با محروم کردن بزها از خواب باعث کشته شدن 400 بز در منطقه ای دور افتاده در تایوان شده است.
یکی از کشاورزان همسایه این توربین بیان داشت که بز وی درپی چند روز بی خوابی مرده است.
یکی از مسئولان کشاورزی تایوان اعلام داشت در حالی که سر و صدا انسان را در شب بیدار نگه میدارد ممکن است باعث بیداری بزها نیز شود.در صورتی که ازمایشات بر روی این بزها نشان از صحت این مطلب را داشته باشد توربینها مسببین این کشتار خواهند بود.

بزهای اصیل اروپایی

بزهای ایران

(( بزهای ایران))
اکثریت بزهای ایران را توده های بومی تشکیل می دهند و به خا طر اینکه اصلا ح نشده اند از تو لید شیر و گو شت محدودی دارند .
کشور ما با توجه به ا قلیم ویژه ای که در جا ی جا ی منا طق خود دارد برای نگهداری و پرورش گو نه های مختلفی از بز منا سب تشخیص داده شده است .
در ایران نژادهای گونا گو نی از بز وجود دارد که از حیث تولید یک نوع محصول حا ئز اهمیت هستند از ان جمله می توان به نژادهای زیر اشاره کرد :

((بز مرغز )) :
بزی با موهای لطیف و بلند و براق که در سال از هر بز بین 2/5 - 2 کیلو گرم مو می توان برداشت نمود البته این محصول را در رمه های اصیل گا هی تا دو برابر این مقدار می توان برداشت کرد .(1)
نژاد مرغز از تیره های بز نژاد انگورا می باشد که گفته می شود از اختلا ط نژاد انقوره با بز بومی کردستان به وجود امده است .(2)
بز مرغز به علت دارا بودن کرک های ظریف ء یکی از بهترین نژاد های کر کی بز در ایران شنا خته می شود .
در گزارشی حا کی است که ظرفیت تولید سا لانه کرک در ماده بز ها حدود 1/5 و در بز های نر حدود 2 کیلو گرم است .
همچنین از تولید شیر روزانه حدود 1/5 لیتر در روز
در دوره شیر دهی حدود 6 ماه با شیر چربی نسبتا زیاد حدود 10 - 12 درصد خبر داده شده است .(3)
ارزش موی این نژاد بسیار زیاد است .
مهمترین کار جهت افزلیش تولید در این نژاد اصلا ح این نژاد است که در این حا لت انتخا ب بزها یی که دارای موی مجعد و لطیف و سفید با شند و همچنین ویژگیها ی بزهای نر جهت جفت گیری بسیار اهمیت خواهد داشت .(1)

(( بز رائینی )) :
در منطقه رائین کرمان پرورش داده می شود که از لحا ظ تولید کرک مرغوب و لطیف با الیا ف بلند معروف است .
طول کرکها ی بدن این حیوان را حدود 23- 30 و مقدار 1/5 - 1 لیتر شیر تولیدی در یک دوره شیر دهی بین 4 - 5 ماه بیان داشته اند .(3)
البته باید خا طر نشان کرد که کرک در 3 کشور جهان بیشتر از بقیه کشورها تولید می شود .
چین ء مغولستان و ایران که هر کیلو گرم کرک ان را به قیمت چند هزار دلار در بازار جهانی میتوان بازاریابی کرد.(4)

(( بز تا لی )) :
در نواحی جنوب کشور و اطراف بندر عباس یافت می گردد .
از ویژگیهای این نژاد مقا ومت زیا د در برابر گرما و رطوبت و همچنین شیر واری بسیار خوب ان است که تا 180 لیتر شیر دهی در بندر عباس از این بز گزارش گردیده است .
البته این مقدار شیر دهی را بدون انجا م فعا لیتها ی اصلا حی تولید می نما ید و از این حیث هیچ گو سفندی در ایران از لحا ظ شیرواری به این بز نمی رسد . ( حتی در خا ورمیا نه ).(4)و(3)

(( بز نجدی )) :
از بزهای منطقه خوزستان می باشد که تولید اصلی اش شیر است .
از خصو صیات ویژه ی نژادی در بز نجدی وجود دو زائده ی گوشتی منگو له ای شکل در زیر گلو است که طول انها گاهی به 10- 12 سانتی متر می رسد .
دفعات زایمان دو بار در سال و اغلب زایشها با دو قلو زا یی توا م است .
مجمو ع دوره شیر دهی در ماده بز نجدی بیش از 7 ماه است و به طور متو سط هر ماده بز سالیا نه حدود 150- 250 لیتر شیر تولید می کند .

(( بز ما کو یی )) :
محصو ل بز ما کو یی در درجه اول شیر و در درجه دوم مو و کرک است .
از مو های این بز برای تهیه ی پلا س استفاده می شود که به جای قالی و زیر انداز کاربرد دارد .
دو قلو زا یی در این نژاد بندرت دیده می شود .(3)
وزن موقع تولد انها بین 2/5 - 3 کیلو گرم است .(1)
هر گاه پرورش بز غاله با رعا یت اصول صحیح انجام شود وزن حیوان در 6 ماهگی به حدود 18 - 20 کیلو گرم می رسد .(3)

(( بز عرب )) بز عراقی :
این نوع بز در قسمت جنوب غربی ایران و منا طق فارس و خوزستان پرورش می یابد .
بزها ی عراقی بسیار کم محصو ل می باشند و از نظر تولید شیر و یا تولید کرک چندان قا بل ملا حظه نیستند .(3)

(( بز طا لشی )) :
در منا طق کو هستانی اطراف فومن و طوالش دیده می شود .
محصول اصلی بز طالشی ء شیر می باشد که روزانه حدود 1 لیتر است .
در این نژاد دوره شیر واری 4 ماه و نسبت دو قلو زا یی 1 - 5 درصد می باشد .(3)

(( بز ترکی )):
این بز توسط ایل قشقا یی در اطراف استان فارس پرورش می یابد .(5)
همچنین در قسمت شرقی استان فارس توسط ایلها ی عرب ( عرب جباره و عرب شیبا نی ) و خمسه پرورش می یابد .
از نکات قابل تو جه به این بز ان است که بنا بر طرز پرورش این حیوان ء چون اغلب در منا طق بدون کنه ء ییلاق و قشلاق می کند در برابر گزش کنه مقا ومت ندارد و هر گاه در اغل و یا جایگا هی که محتو ی کنه باشد پرورش یابد با تلفات زیادی روبرو می شود .(3)


(( سایر بزهای ایران )) :
علاوه بر انواع بزها یی که به اختصار از انها گفته شد ء انواع دیگری نیز در نقا ط مختلف کشور پراکنده است .
متا سفانه تا کنون مطا لعا ت دقیقی روی انها صورت نگرفته است و مشخصا ت تولی دی بزها یی که تا کنون نام بردیم کم و بیش در مورد این نوع بزها هم صدق خواهد کرد ء ما نند بز (مازندرا ن و بز سنگسر و ... )(3)
البته باید خا طر نشان سا خت که در بعضی از مراکز تحقیقا تی کشور با ورود بزها ی خا رجی و ایجا د امیزش بین انها با بزها ی بومی پرورش بزها ی امیخته نیز صو رت می گیرد .
از ان جمله سا نن ایران و سا نن امیخته می باشد که به بیان ویژگیها ی انها خواهیم پرداخت .
از دیگر بزها ی ایران ءنژاد بز گوشتی یا مها ابادی است که بسیار نژاد خو بی جهت تولید گوشت است .(4)

(( نژاد بز سا نن ایرانی )) :
با ورود تعدادی از بز های اصیل نژاد سا نن در سال 1343 از خارج به مو سسه ی تحقیقا ت دامپروری کشور ( حیدر اباد کرج ) و پس از گذ شت سالها این نژاد با شرایط اقلیمی کشور تطبیق داده شد و به صورت نژاد بومی ایران در امده است .(3)
رنگ این بز سفید یا شیری رنگ می باشد و گا هی ا و قا ت لکه ها ی سیاه رنگی روی بینی گوشها و پستا ن این بز دیده می شود .
مو ها ی کم در روی بدن این بز رشد می کنند و بدون شا خ است .(6)
هدف از وارد کردن بز ها ی سا نن به کشور این می باشد که از امیزش این نژاد با بز ها ی داخلی بتوان نژادی اصلح را که دارای خصو صیا ت مثبت هر دو نژاد باشد تثبیت کرد.
از صفتها ی با رز این نژاد سازگار ی با منطقه ها ی مختلف از نظر شرایط اب و هوا یی که قدرت سا زگا ری با محیط اسا سی ترین شرط برای تو لید و توسعه ی گله داری است که این نژاد دارای این ویژ گی است .
این بز ها از نظر جسمی ویژ گیها ی بالا یی دارند هم از نظر بلو غ پرور شی و هم بلو غ جنسی از نژاد ها ی بومی زود رس تر هستند .
خصو صیت دیگر این نژاد چند قلو زا یی است که بیشتر در زایما نها ی دوم و سوم دو قلو ودر مواردی سه قلو می باشد .
شا یا ن ذکر است که بیش از 70 % کل انها در گله دو قلو زا هستند .
تو لید شیر این نژاد بالا است و به همان نسبت که از تولید شیر بالا یی برخوردارندتوقعشا ن هم از دامها ی بومی بیشتر است لذا با یستی مقدار و کیفیت جیره ی غذا یی انها مطلو بتر باشد .
مقاومت این بز ها به بیما ریها و عوامل بیماریزا بسیار بالا است اما چون بازده تولیدشان بالا است از لحا ظ بهداشتی نیاز به مراقبت داشته و در مقابل عوا مل بیماریزا با اقداما تی چون واکسینا سیون حفظ بهداشت محیط نگهداری و تغذ یه ی منا سب می توان مقاومت انها را بالا برد .
این نژاد در ایران در حدود 2200 کیلو گرم شیر در سال تو لید نمو ده است .
این نژاد پر محصو ل است و روزا نه حد اکثر به گزارشی تا 4 لیتر شیر تو لید می کند .
بز سا نن ایرانی با شرایط مختلف و متنوع اکثر منا طق ایران ساز گا ری خود را نشان داده است و در حا ل حا ضر در استانها ی تهران قزوین و یزد پرورش داده می شود .
بهترین روش نگهداری این نژاد را روش زیر سقف یا نگهداری در اغل ذکر کرده اند .(3)


(( سا نن امیخته یا دو رگ )) :
بر اسا س به گزینی ها یی که در یک دوره 20 ساله در مرکز تحقیقا ت حیدر ا با د انجام گرفته است میزان تولید بهتر ین بز شیر ده بومی ( نجدی ) را به 250 - 350 لیتر در سال افزا یش داده اند .
این نژاد چون از امیخته گری بز نجدی ( ماده ) و بز سا نن اصیل ( نر ) حا صل شده نسبت به شرایط محیطی دارا ی مقا و مت نسبتا بیشتری است .
این نژاد از لحا ظ تولید شیر در مقا یسه با سا نن خا لص ایرانی دارای رکورد شیر کمتری می باشد .(3)
مقدار شیر بزها ی سیاه و اصلا ح نشده ای که در روستا ها ی کشور می باشند بستگی به وضعیت تغذیه و شرایط محیطی که در ان نگهداری می شوند دارند .
عوامل ژنتیکی و نژادی در میزان تو لید تا ثیر دارند اما شرایط محیطی شا مل اب و هوا تغذیه بهداشت ومراقبت ها ی ویزه نقش مهمتری در بالا بردن میزان تو لید شیر دارد .
بز ها ی بومی کشور به خا طر محدودیت امکا نا ت غذا یی و بهداشتی تو لید شیرشا ن خیلی کم است و بین 100 - 120 لیتر در سال است و لذا این امیختگی اثر بسیار مطلو بی را داشته است .
نویسنده:امیر سعید خداوردی:red.saeed@yahoo.com
منابع:
1:ناظر عدل"کامبیز-نژادها.نگهداری و ناهنجاریهای ارثی در بز-جهاد دانشگاهی تبریز1366
2:goats of the world"richard a.battaglia.
3:پرورش دامهای شیری (بز و گاومیش)-دکتر منوچهر سعادت نوری-انتشارات اشرفی.
4:دکتر راسخ افشار-گزیده مصاحبه در نشریه دامدار شماره 798
5:بررسی صفات پرواری و خصوصیات لاشه 3 توده بز بومی فارس- بهمن ایلامی-جمشید ایزدی فر-1372-نی ریز
6:پرورش و نگهداری بزهای شیری-مترجمان مرتضی ممویی-محمدزاده رحمانی-موسسه نشر جهاد 137

نژاد بز مرغز

۱-نژاد بزمرخز2-تغذیه محلی3-ارائه نتایج بررسی نسبتهای مختلف برگ بلوط ویونجه برروی الیاف بز مرخز
1-نژاد بزمرخز
مقدمه:
از میان الیاف دامی تولید شده در جهان، بعد از پشم، موهر در رتبه دوم قرار دارد. الیاف موهر بوسیله بز آنقوره که در ایران بز مرخز نام دارد تولید میگردد. بزهای آنقوره حیوانات چند منظوره ای هستند که درکشور ترکیه از موهر، گوشت وشیر تولیدی آنها درآمد کسب میشود.
دو نوع الیاف مهم توسط بز تولید میشود. یک نوع آن موهر نام دارد که شبیه پشم است ولی بر خلاف پشم ، فاقد برجستگی‌های سطح تار (کوتیکول) بوده و فلس ها بصورت خیلی یکنواخت به ساقه چسبیده‌اند به نحوی که شکل و طرز قرار گرقتن این فلس‌ها روی تار باعث درخشندگی موهر می‌گردد.
امروزه عمده ترین تولید کنندگان موهر در جهان، آفریقای جنوبی، آمریکا(تگزاس)، ترکیه، آرژانین، استرالیاوزلاندنو هستند.موهر الیافی است نرم و براق که بدلیل استحکام، قابلیت ارتجاع، غیر قابل اشتعال بودن، جذب سریع رطوبت و دیر از دست دادن آب، کمتر چروک شدن، براق بودن ، طول مناسب، جذب کامل رنگ وثبات رنگ آن کاربردهای وسیعی پیدا کرده است. اندازه بدن وسرعت رشد در بز‌های تولید کننده موهر و کشمیرنه تنها از نظر الیاف بلکه از نظر تولید گوشت نیزاهمیت دارد چرا که بعد از تولید الیاف در این بزها، تولیدگوشت مد نظر است.
بز مرخز تنها نژاد تک پوششی ایران است که در استان‌های کردنشین غرب کشور پراکنده است. الیاف حاصله از این حیوان , در کارگاه‌های سنتی واقع در شهرها وروستاهای بانه، سقز، اورامانات به نخ تبدیل شده ونخ حاصله به دستکش، جوراب، کلاه، بلوز، پارچه‌های نواری (شال) تبدیل می گردد. پارچه‌های نواری به عرض 15-10 سانتی متر ساخته شده و بطول 40-30 متربافته شده وازبهم دوختن آنها لباس‌های کردی«چوخه ورانک» تهیه میشود.مرخز یا «مه‌ره ‌ز» در زبان کردی به نوعی موی نرم ولطیف اطلاق میگردد. همچنین نام روستایی در سقز است که مرکز اصلی پرورش این بزها بوده است و دارای صنایع نساجی سنتی الیاف این بز میباشد.

2-تغذیه محلی

از آنجایکه وابستگی بزهای مرخز به لحاظ سیستم تغذیه90 درصد به درختان بلوط واقع در جنگلهای زاگرس شمالی میباشد لذا دامداران در تمام زمستان از سر شاخه های خشک شده این درخت که با گلازنی(قطع شاخه‌ها وسر شاخه‌ها برگ بعضی از گونه‌های بلوط مناطق جنگلی) جمع آوری کرده اند وآنرا به نام «گلا» می ‌نامند جهت تغذیه بز استفاده می کنند. سرشاخه زنی یا سرشاخه بری درختان بلوط سابقه ای طولانی ودیرینه داردوبدرستی نمی‌توان تاریخ مشخصی برای آن بیان نمود. در فصول بهار و تابستان نیز برگ بلوط به صورت تر در تعلیف این دامها مورد مصرف قرار می گیرد.
بر اساس بررسی های انجام شده، هر رأس دام در طول فصل سرما و یخ بندان (150تا140 روز) حداقل یک لویه گلا(تودهای از سرشاخه‌های بلوط برگدار بریده شده که لایه لایه روی هم انباشته و به شکل هرم یا مخلوط ویااستوانه‌ای درآمده است) 100دسته‌ای نیاز دارد. تعداد دفعاتی که لازم است در هر روز به دامها غذای مناسب داده شود، با توجه به شرایط ذکر شده بین2تا3بار متغیر است ولی سعی میشود حداقل یکبار به دام ها علوفه دستی داده شود.قیمت هر لویه گلا به تناسب بزرگی وکوچکی و وضعیت علوفه در آن سال بین 4000-8000 ریال در چند سال گذشته به فروش رفته است .


مهمترین استفاده برگ بلوط، بصورت خشک شده در طبیعت است.بدین ترتیب که در فصل زمستان، یا دامهارا به بیرون می‌برند و سپس شاخه‌های برگدارخشک شده را از لویه گلا پائین انداخته و به دامهای میدهندو یا اگر ریزش برف سنگین و سرما شدیدباشد ،.دامداران ناچارند آنرا توسط قاطر یا الاغ حمل و یا بر دوش خود گرفته به نزدیکی آبادی آورده و سپس به تغذیه دامها برسانند
معمولا هر دامداربین 2تا6 قطعه جنگل را داراست که مساحت آن بین 3 تا 30هکتار متغیر می باشد .
3-ارائه نتایج بررسی نسبتهای مختلف برگ بلوط ویونجه برروی الیاف بز مرخز
پرورش بز مرخز به منظور اصلی تولید الیاف موهر, یک حرفه قدیمی در منطقه کردستان ایران محسوب می شود که در مراتع جنگلی پوشیده از درختان بلوط شکل گرفته است به نحوی که بخش عمده ای از خوراک آن با استفاده از سرشاخه بلوط تامین می گردد . تحقیق حاضر به منظور تعیین ارزش غذایی برگ بلوط و نیز بررسی اثر نسبت های برگ بلوط و یونجه بر کمیت و کیفیت الیاف پوششی بز مرخز انجام گرفت . بدین منظور در مرحله اول از سرشاخه درختان بلوط در منا طق بانه و مریوان تعداد 30 نمونه برداشت گردید و ترکیبات مغذی نظیر: ماده خشک ، پروتئین خام ، چربی خام ، انر‍‍ژی کل، خاکستر خام و مواد معدنی کلسیم و فسفر درآزمایشگاه اندازه گیری شد وهمچنین قابلیت هضم نیز به روش In vivo بر روی بز نراخته شده 3 ساله نژاد مرخز تعیین گردید .


در مرحله دوم, تعداد 50 رأس بزغاله نر و ماده که دورهء شیرخوارگی را پشت سر گذاشته بودند در قالب یک طرح بلوک های کاملا تصادفی به مدت 210 روز تحت 5 تیمار مورد آزمایش قرار گرفتند.تیمارها به ترتیب عبارت بودند از :
تیمار 1) 100% برگ بلوط (شاهد)
تیمار 2)25 % برگ بلوط و 75% یونجه
تیمار3)50% برگ بلوط و 50% یونجه
تیمار 4)75% برگ بلوط + 25% یونجه
تیمار5) 100% یونجه
در طول دوره آزمایش میزان مصرف خوراک , تغییرات وزن زنده دامها , وزن الیاف تولیدی و صفات الیاف اندازه گیری شد . اطلاعات مربوط به ترکیبات شیمیایی نمونه های سر شاخه بلوط نشان داد که غلظت پروتئین خام ، چربی خام , خاکستر خام ,کلسیم و فسفر به ترتیب : 76/0 ± 3/7 و 46/0± 7/3 8/0±9/4 ,21/.±6/ 1 , 04/0±16/0 درصد در ماده خشک وانرژی خام آن نیز 56/32 ± 3/0 427 کیلوکالری بر کیلوگرم بود. قابلیت هضم ماده آلی و پروتئین خام، چربی خام و عصاره عاری از ازت این ماده نیز به ترتیب 17/5 ± 4/38، 16/6± 4/27، 4/21± 8/27 و 2/15± 4/38 درصد بود .
نتایج:
نتایج مربوط به آزمایش تغذیه ای نشان داد که میزان ماده خشک مصرفی , تغییرات وزن زنده بزغاله ها, میزان الیاف تولیدی و خصوصیات آن تحت تاثیر نسبت برگ بلوط و یونجه مورد مصرف در جیره غذایی قرار گرفته است . تیمار شاهد که 100 درصد از خوراکش برگ بلوط تشکیل شده بود در تمام ماههای آزمایش کمترین و تیمار دریافت کننده مخلوط برگ بلوط و یونجه ( 50 : 50 ) بیشترین میزان ماده خشک مصرفی را به خود اختصاص داد که تفاوت بین آنها معنی دار بود(05/0 P<).
از نظر رشد بدن نیز بزغاله هایی که فقط از برگ بلوط تغذیه نموده بودند کمترین رشد را نشان دادند (05/0 P <) .بین دو جنس نر و ماده از نظر افزایش وزن زنده و خوراک مصرفی تفاوت معنی داری مشاهده شد (05/0 P <) به نحوی که نرها خوراک بیشتری مصرف نموده و افزایش وزن بالاتری نیز نشان دادند . خصوصیات الیاف تولیدی مانند وزن کل بیده یا الیاف تولیدی ,راندمان ,طول و قطرالیاف نیز تحت تاثیر نوع خوراک قرار گرفت به نحوی که مصرف برگ بلوط به عنوان تنها خوراک مصرفی , کمترین وزن بیده و پایین ترین راندمان و کوتاه ترین طول الیاف در بزغاله های نر را سبب گردید (05/0 P<) اما قطر الیاف تحت تاثیر نوع خوراک قرار نگرفت .به طور کلی بر اساس اطلا عات بدست آمده می توان چنین نتیجه گرفت که با مصرف یونجه در تغذیه بزغا له های مرخز رشد روزانه و میزان الیاف افزایش می یابد در عین حال خصوصیات کیفی الیاف تحت تاثیر قرار نمی گیرد .
پیشنهادات:
بر اساس نتایج بدست آمده از آزمایش حاضر, پیشنهاد می گردد که در جیره غذایی بز مرخز می توان از یونجه استفاده نمود . مصرف یونجه به جای برگ بلوط نه تنها عملکرد کمی و کیفی را کاهش نمی دهد بلکه سبب بالا بردن عملکرد نیز می گردد . در عین حال مصرف مخلوطی از یونجه و برگ بلوط عملکرد قابل توجهی را در بر داشته است , هر چند که این موضوع نیاز به بررسی و پژوهش های بیشتری دارد.
منبع:
ابن عباسی، ر. 1377-1380. گزارش نهائی طرح تحقیقاتی بررسی نسبتهای مختلف برگ بلوط ویونجه بر روی الیاف بز

پرورش بز کرکی

پرورش بزکرکی


یکی از حیوانات نشخوار کننده با ارزش و فراوان کشور ما بز است . بزها از علوفه ٬گیاهان خشک و چوبی شده و خار و خاشاک بیابان ها تغذیه می کنند . سپس آنها را به تولیدات با ارزش برای انسان تبدیل می کنند . شیر و گوشت٬دو محصول مهم بزها هستند که همه شما با آنها آشنا هستید . گروهی از بزها ٬علاوه بر شیر و گوشت ٬ محصول دیگری هم تولید می کنند . این محصول (کرک ) است . کرک بز خصوصیت هایی دارد که آنرا ب ارزش می کند . این کرک بدن را در سرما ٬گرم نگه می دارد . همچنین الیاف و رشته های آن زیبا و ظریف هستند . به همین سبب در بافت لباس ٬بخصوص لباسهای زمستانی استفاده می شود . درنتیجه برای کشور از نظر اقتصادی ارزش خوبی دارد . قیمت کرک بز در بازارهای جهانی بسیار زیاداست . به طوری که قیمت هر گرم کرک پس از عمل آوری ٬هزار تومان است .
شما می توانید بانگهداری و پرورش درست بزهای کرکی ٬از فروش کرکهای آنها درآمد خوبی بدست آورید . در این نشریه ٬ مطالب مفیدی رابرای بیشتر شدن آگاهی و اطلاعات شما درباره بز کرکی آورده ایم . امیدواریم بتوانید از این مطالب به خوبی استفاده کنید .
استفاده بیشتر و بهتر از دامپروری :
دامداری حرفه وشغل پر زحمتی است . دامداران٬ عشایر پر تلاش و بیشتر روستاییان به این حرفه اشتغال دارند . در کشور ما میلیون ها راس گوسفند و بز پرورش داده می شود با مقداری توجه و رعایت بعضی از دستورهای کارشناسی ٬می توانیم از دامهای خود استفاده بیشتری به دست آوریم . رعایت اصول صحیح پرورش بز کرکی یکی از کارهای استفاده بهتر و بیشتر از دامپروری است .
کدام بز ها کرک تولید می کنند ؟
جمعیت وتعداد بز ها در دنیا زیاد است و می توان گفت در همه کشورها بز وجود دارد . اما تنها تعداد کمی از آنها کرک تولید می کنند . در بعضی از جاهای دنیا ٬امکان پرورش این نوع بز ٬ بیشتر وجو دارد . این بز ها به نام بز کرکی یا بز کشمیر معروف هستند . مهمترین محل های پرورش آنها ٬قسمت هایی از ایران ٬ افغانستان ٬ چین ٬ مغولستان و روسیه است .
بزهای کرکی ٬نژادهای مختلفی دارند ٬این نژاد از نظر شکل٬ قیافه و حتی رنگ با یکدیگر فرق دارند . بز نژاد رایینی در کرمان٬ بزهای جنوب خراسان و بعضی از بزهای استان یزد ٬از مهمترین نژادهای بز کرکی در ایران هستند .
ارزش اقتصادی کرک :
مهمترین استفاده کرک در تهیه لباسهای زمستانی ٬کلاه ٬ شال گردن ٬ و مانند آن است . لباسها و پوشاک تهیه شده از کرک بسیار زیبا٬ سبک٬ گرم وظریف هستند . به همین سبب ٬مشتریان زیادی در کشور های خارجی دارند . کرک خاصیت جذب رطوبت دارد . همچنین به آسانی شعله ور نمی شود. به همین دلیل در صنعت هم از آن استفاده می شود . خاصیت های کرک باعث باعث بالا رفتن ارزش آن در دنیا شده است . کرک موکشی شده و تمیز ٬ با قیمت های بسیار بالایی در دنیا خرید و فروش میشود .
بز کرکی در چه آب و هوایی پرورش پیدا میکند ؟
بز کرکی در آب و هوای به خصوص پرورش پیدا می کند . به همین سبب این نوع بز در همه جای دنیا وجود ندارد . به همین سبب این نوع بز در همه جای دنیا وجود ندارد . برای مثال در منطقه های مرطوب ٬هرگز نمی توان بز کرکی را پرورش داد . آب و هوای خشک و بدون رطوبت برای پرورش بز کرکی مناسب است . بنابراین منطقه های استوایی ٬حاشیه و قسمت های خشک کویری و حتی ناحیه های خشک سردسیر برای پرورش بز کرکی مناسب هستند .
برای بدست آوردن کرک مرغوب باید بزهای کرکی و ییلاق و قشلاق می کنند . نگهداری این نوع بز ها برای مدت طولانی در زمین های جلگه ای ٬باعث نامرغوب شدن و ضخیم شدن کرک آنها می شود . پرورش بز کرکی در ناحیه های خشک کوهستانی موجب ظریف شدن کرک تولیدی می شود .
محل مناسب برای پرورش بز کرکی ٬آب و هوای خشک مانند منطقه های حاشیه کویر و ناحیه های خشک سردسیر است .
ارزش کرک به چه عاملهایی بستگی دارد ؟
1- همه کرک و موی چیده شده از از هر بز را بیده می گویند . هر قدر میزان کرک نسبت به مو در بیده بیشتر است ٬ارزش آن بیشتر است و پول بیشتری برای آن پرداخت می شود .
2- کرک هر قدر ظریف تر باشد و ضخامت تار های آن کمتر باشد ٬ ارزش بیشتری دارد .
3- ظریف بودن تارهای کرک به سه عامل بستگی دارد :
اول : ارثی است . یعنی یک جفت بز نر و ماده که کرکهایی با تار های ظریف دارند ٬ بزغاله هایی به وجود می اورند که تارهای کرک آنها ظریف است .
دوم: آب و هوای مناسب
سوم : تغذیه خوب و مناسب .بز ها باید در طول سال از علوفه مرتع های ییلاقی و قشلاقی استفاده کنند . علاوه بر آن ٬ در صورت کمبود علوفه ٬ نباید بزها گرسنه بمانند بلکه با تغذیه دستی ٬ کمبود علوفه را باید جبران کرد .
4- یکی از ویژگی های کرک خوب ٬ بلندی آن است . هر قدر طول کرک بیشتر باشد ٬ ارزش و قیمت آن بالا تر است .
5- رنگ کرک در قیمت آن اثر زیادی دارد . کرک سفید بالاتر ین قیمت را دارد . بعد از آن کرک های قهوه ای ٬ خاکستر ٬ آهویی و سیاه دارای ارزش هستند .
6- تمیز بودن کرک در قیمت آن اثر دارد . هرقدر بیده کرک کمتر به گرد و خاک ٬ عرق و خار و خاشاک آلوده باشد ٬ قیمت آن بیشتر می شود .
ارزش و قیمت کرک براساس مقدار کرک بیده ٬ ظریف بودن آن ٬ طول تارها ٬رنگ کردن کرک و تمیز بودن مشخص می شود .
چگونه کرک بزها را مرغوب کنیم ؟
اگر می خواهید کرک مرغوبی از بزهای خود به دست آورید ٬ باید به گفته های کارشناسان توجه کنید و آنها را به کار ببندید . گفتیم که چه عاملهایی باعث بیشتر شدن ارزش کرک می شوند . بعضی از این عاملها ارثی هستند و به اندازه و نژاد بستگی دارند . برخی هم به تغذیه ٬ مدیریت و تلاش شما بستگی دارند .
رعایت بهداشت بزها در محل نگهداری آنها باعث می شود که گرد و خاک و خارو خاشاک کمتری با بیده کرک مخلوط شود . به علاوه برای رسیدن به نتیجه بهتر می توانید بزهای خودرا اصلاح نژاد کنید .
اصلاح نژاد چیست ؟
اصلاح نژاد به معنی بهتر کردن و بیشتر کردن تولیدات دام ها از راه های علمی است . می دانید بسیاری از ویژگی هاو صفت هایی که موجب بهتر شدن یا بیشتر شدن تولیدات دام ها می شوند ٬ ارثی هستند . یعنی از پدر و مادر به فرزندان منتقل می شوند .
دام سالم ٬محصول سالم
بز های کرکی هم مانند بقیه دامها به مراقبت نیاز دارند تا سلامت بمانند . برای پیشگیری از بیماری در بزها ٬باید با مشورت دامپزشک ٬واکسن های لازم در زمان مناسب به آنها تزریق کرد .
وجود انگلهای داخلی و خارجی در بدن بزها گاهی باعث تلفات آنها می شود . اگر هم بزها تلف نشوند ٬ تولید کرک ٬ مو٬شیر و گوشت آنها کم می شود . در نتیجه ضررهای زیادی به دامدار می رسد . بنابراین خوراندن داروهای ضد انگل و حمام دادن دامها برای از بین بردن انگلهای خارجی و پوستی در سلامت دام های شما بسیار مهم است . این کارها از به هدر رفتن سرمایه شما جلوگیری می کند و در آمد شما را زیاد می کند .
برای تزریق واکسن به بزها و استفاده از داروهای ضد انگل های خارجی و داخلی با دامپزشکی منطقه خود مشورت کنید .
کرک را چگونه با ارزش تر کنیم ؟
1- از به کار بردن رنگهای روغنی برای علامت گذاری روی بزها خودداری کنید .
2- کرکها را با (دوکارد) از بدن بزها جدا نکنید . برای این کار از شانه چوبی استفاده کنید . چون از بریده شدن کرکها جلوگیری می کند و باعث کوتاه شدن طول آنها می شود .
3- پس از جمع آوری کرک ٬ آنها را بر اساس رنگ جدا کنید و در کیسه های کنفی جداگانه بریزید .
4- موکشی یا جداسازی مو از کرک باعث بیشتر شدن قیمت آن می شود .
5- از نگهداری کرک ها در کیسه های پلاستیکی خودداری کنید .
6- تا آنجا که می توانید خاک٬ خاشاک و ماده های خارجی را از کرک جدا کنید .
خلاصه مطالب :
· تعداد کمی از بزها کرک تولید می کنند .
· بزهای کرکی ایران ٬در استانهای کرمان٬خراسان٬ یزدو.....وجود دارند .
· خاصیت ها و ارزشهای کرک باعث افزایش قیمت و خرید و فروش آن در دنیا شده است .
· ناحیه های خشک کویری و خشک سردسیری برای پرورش بز مناسب هستند .
· کرک ظریف ٬ با ضخامت تار کمتر٬ ارزش بیشتری دارد .
· تغذیه مناسب و خوب در تولید کرک ظریف تاثیر زیادی دارد .
· رنگ کرک ٬ بلندی و تمیز ی و بدون خارو خاشاک بودن کرک قیمت آن را افزایش می دهد .
· برای تولید کرک مرغوب ٬توصیه های کارشناسان را به کار ببندید .
· رعایت بهداشت محل نگهداری بزها ٬ یک امر لازم برای تولید بهتر است .
· اصلاح نژاد بزهای کرکی ٬اقدامی لازم برای داشتن گله ای خوب است .
· مبارزه با انواع انگلها و انجام واکسیناسیون بزها ٬ سرمایه شما را حفظ می کند .
· از به کار بردن رنگهای روغنی برای علامت گذاری بزها خودداری کنید .
· کرکها را با دوکارد نچینید و براساس رنگ ٬آنها را در کیسه های کنفی قرار دهید .
· موشکی کرکها ٬قیمت آنها را افزایش میدهد .
چند نکته مفید :
· کرک در بازارهای جهانی دارای ارزش اقتصادی فراوانی است .
· از خاصیت های مهم کرک می توان به جذب رطوبت بالا و مقاومت در مقابل شعله ور شدن اشاره کرد .
· بهترین آب و هوا برای پرورش بز کرکی ٬ آب وهوای خشک و بدون رطوبت است .
· ظرافت کرک به سه عامل ارثی ٬ آب وهوای مناسب و تغذیه بستگی دارد .
· کیفیت مناسب رنگ٬ بلندی و تمیزی ٬ از خصوصیات خوب به نسلهای بعدی می شود .
· اصلاح نژاد موجب انتقال صفت ها و خصوصیات خوب به نسل های بعدی می شود .
· انگلهای خارجی موجب آسیب پوست و کاهش ارزش کرک تولیدی می شود .
· حفظ کیفیت کرک تولیدی به روش چیدن و نگهداری کرک بستگی دارد .
منبع :نشریه ترویجی (سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان )
نویسنده :سید مجتبی حجازی

بزهای دردسر سازدر روسیه

تحقیق درباره ی استفاده از با لگردها ی دولتی برای شکار بزها ی به خطر افتاده به وسیله ی مقا ما ت ارشد روسیه سوء استفاده ی این مقا ما ت از امکا نا ت دولتی را بر سر زبا نها انداخته است .
در ژا نو یه 7 نفر از جمله فرستا ده ی شخصی دمیتری مدودف رئیس جمهوری روسیه به پا ر لما ن این کشور و یک مقا م منطقه ای حما یت از از حیا ت وحش در سقوط یک بالگرد مردند .
به گزارش رویترز طرفداران محیط زیست می گویند عکسها ی محل سقوط در کو ه های نزدیک مرز قزاقستا ن نشان می دهد شکارچیان به بزها ی به خطر افتاده (( ارگا لی )) شلیک کرده بودند .
این بزها به خا طر شاخ ها ی بلند پیچ دار خود معروف هستند و چون فقط حدود دویست راس از انها در روسیه با قی ما نده شکا رشا ن ممنوع است.
6 هزار نفر طوما ری را امضاء کرده اند تا درباره ی تیر اندازی به این حیوانا ت تحقیق شود .
عکس ها و اتهام شکار غیر قا نو نی به وسیله ی مقا ما ت با عث شد این مو ضو ع به خبر اول روز نا مه ها بدل شود .
به گزارش خبر گزاری روس اینتر فا کس ما رینا گرید نیوا سخنگو ی د فتر داد ستا ن کل روسیه گفت مردم می خواهند از حقیقت ماجرا اگا ه شوند .
مری تا ئید کرد پرونده به کمیته ی تحقیق ارجاع شده است .

ویژگی بز های ایران

با آنکه محققان فلات ایران را به مکان اهلی شدن بز دانسته اند اما نژادهای ایرانی ویژگیهای مطلوبی چون بزهای آلپی و آنقره ندارند . معروفترین بز نژاد ایرانی مرغز است که بیشتر در کردستان و آذربایجان غربی پرورش می یابد و نوعی از نژاد آنقره بشمار می رود . در سال از هر بز مرغز ٢ تا ٥/٢ کیلوگرم و گاهی بیشتر مو بدست می آید . مرغز برعکس نژاد آنقره نژاد شیرده خوبی است و در یک دوره شیر دهی تا ٢٠٠ لیتر شیر می دهد . بز مرغز با بزهای بومی آمیخته شده و اصالت نژادی خود را تا حدود زیادی از دست داده است . برای اصلاح نژاد و خالص کردن بز مرغز در سالهای اخیر اقداماتی شده است از موی مرغز در کردستان پارچه های لطیفی می بافند و لباس محلی کردی از آن تهیه می شود.نژاد مهم دیگری که در ایران در استهای غربی و جنوب غربی پرورش می یابد نژاد نجدی است . که در یک دوره شیردهی ٢٠٠ تا ٣٥٠ لیتر شیر می دهد ٬ بز نجدی گوشهای پهن و دراز و آویخته دارد و مانند بعضی از نژادهای دیگر بز دو آویزه گوشتی منگوله ای در زیر گلوی آن دیده می شود . شاخ بز نجدی خنجری شکل است و به سمت عقب خمیدگی دارد . مرکز تحقیقات دامپروری در حیدر آباد کرج برای اصلاح نژاد بزهای ایرانی پژوهش و فعالیت می کند . منبع:دانشنامه رشد

استخدام بزها در گوگل

بیشتر به نظر می رسد که با یک شوخی بامزه طرف هستیم، اما گوگل دیروز طی پستی در وبلاگش اعلام کرد به جای ماشین های چمن زن، برای کوتاه کردن علف های اطراف دفتر مرکزی خود، یک گله بز اجاره کرده است. این را هم می توان بخشی از خط مشی « کربن کمتر » گوگل دانست.
گوگل این بزها را از شرکتی به نام «چراگاه کالیفرنیا» اجاره کرده است. ظاهرا قرار است گله دارها حدود 200 بز را به محوطه دفتر مرکزی گوگل بیاورند و برای یک هفته بزها را در آنجا بچرانند. این کار نه تنها باعث کوتاه شدن چمن ها می شود، بلکه باعث کود دهی و باروری زمین هم می گردد.
گوگل ادعا می کند که اجاره بزها، تقریبا به اندازه استفاده از ماشین های چمن زن برایشان هزینه دارد. مثل اینکه قرار است یک سگ گله اسکاتلندی به نام جین هم به لیست حقوق بگیران گوگل اضافه شود، تا گله داران را در این کار همراهی کند. البته خبری در مورد عکس العمل کارگرانی که با بزها جایگزین شده اند و کارشان را از دست داده اند منتشر نشده است!
انجمن حمایت از حقوق حیوانات ( پتا ) هم اعلام کرده است که از نظر آنها در صورت حفظ آسایش و حقوق بزها، این کار ایرادی ندارد. نماینده گوگل هم گفته است تا زمانی که این بزها در استخدام این شرکت هستند، خود را در قبال آنها مسئول می داند و سعی می کند امکانات مورد نیازشان را فراهم آورد!
منبع

بزهای ایران

نژادهای شاخص بز در ایران
۱. بز تالی جزیره ای
نژاد : شیری
رنگ : قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره با خط نواری تیره در امتداد پشت.
۲. بز رایینی
نژاد : کرکی
رنگ : سفید، قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره، قرمز، زرد و خاکستری
۳. بز عدنی
نژاد : شیری
رنگ : غالب آهویی و بندرت به رنگهای حنایی،سفید، سیاه و ابلق سیاه و سفید و ابلق سفید و قهوه ای
۴. بز بلوچی
نژاد : کرکی- شیری
رنگ : سیاه تا قهوه ای و ابلق
۵. بز مرغز
نژاد : با گرایش تولید
رنگ : سفید، قهوه ای، سیاه، حنایی، زرد و قرمز و خاکستری
۶. بز ممسنی
نژاد: کرکی – شیری
رنگ : عمدتاً سیاه و نیز رنگهای شکری، نارک و خاکستری
۷. بز نجدی
نژاد : شیری
رنگ : زرد آهویی، قهوه ای روشن و بندرت سفید،وجود نوار موهای تیره رنگ در طول خط پشتی
۸. بزندوش( یزدی)
نژاد : دارای گرایش تولید مو و شیر
رنگ : عموماً قرمز حنایی با لکه های سفید در ناحیه سر، دست و پا و گوش

گزارشی از بزهای کشور

ايران يکي از غني‌ترين کشورهاي دنيا به لحاظ تنوع نژاد در گوسفند است به طوري که 26 نژاد گوسفند و 7 نژاد بز در حال پرورش در ايران وجود دارد.

محمدعلي کمالي در گفت‌وگو با ايسنا با اعلام اين خبر افزود: کليه علوفه‌هاي دام‌هاي کوچک از مراتع کشور تامين مي‌شود و استفاده از علوفه‌هاي مرتعي و پسمانده‌هاي محصولات زراعي که بيشترين مورد استفاده را براي دام‌هاي کوچک دارد مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته و در حال حاضر در اختيار دامداري‌ها قرار مي‌گيرد.
وي افزود: گوسفند و بز نقش بسيار مهمي را در توليد مواد غذايي و سهم قابل توجهي را در درآمد ناخالص ملي کشور دارد و تحقيقاتي که در زمينه توليد نژادهاي متنوع در کشور توسط محققان انجام مي‌گيرد در افزايش مصرف سرانه گوشت قرمز در کشور کمک ويژه‌اي مي‌کند.

بزهای وحشی

بزهای وحشی - عبدالعلی یزدانی

تارهاتارها (Tahr) حيواناتي كوتاه با بدني عضلاني و شاخ‌هايي كوتاه و توپر (بلندترين شاخ 43 سانتيمتر ركورد شده حداكثر محيط پايه شاخ 27 سانيتمتر) و به عقب برگشته هستند. تارها فاقد ريش‌اند. سه گونه مختلف تار وجود دارند كه در فواصل خيلي دور از هم زندگي مي‌كنند:1) تار هيماليايي(Hemitragus jemlahicus) با موهاي قهوه‌اي طلايي زياد و نسبتا بلند اطراف شانه و سينه و رنگ عمومي متمايل به قرمز يا قهوه‌اي تيره و شاخي محدب (در بيرون) و گره‌دار (در داخل) فقط در نوار باريكي از بوتان تا كشمير زندگي مي‌كند. اين حيوان به كاليفرنياي امريكا و نيوزيلند برده شده و تكثير گرديده است.2) تار نيلگيري(Hemitragus hylocrius) با رنگ تماماً تيره و لكه‌هاي زين مانند پهلوها و لكه‌هاي سفيد بالاي زانوها در ارتفاعات جنوب هندوستان و منطقه نيلگير، آناماليس و فلات غربي هند زيست مي‌كند.3) تار عربي(Hemitragus jayakari) با بدن قهوه‌اي و ناحيه زير شكم كم‌رنگ و موهاي بلند ناحيه فك‌ها، سينه و بالاي پاها فقط به عمان محدود مي‌شود. تمام گونه‌هاي تار نقاط كوهستاني و پر شيب را براي زيست مي‌گزينند. تار هيماليايي از ارتفاع 2400 تا 5000 متر از سطح دريا زيست مي‌كند.گونه‌ها و زير‌گونه‌هاي بزهاي وحشيمعمولاً شرط لازم براي تفكيك گونه‌ها آن است كه حيوانات مختلفي كه در طبيعت در كنار يكديگر زيست مي‌كنند با يكديگر امتزاج نداشته باشند. نظير مار‌خور و آيبكس آسيايي كه در يك محيط زندگي كرده ولي با يكديگر امتزاج نمي‌نمايند. در رابطه با حيواناتي كه از لحاظ جغرافيايي و طبيعي، دور از يكديگر زيست مي‌كنند، بايد از روي فيزيك جانور و ساير خواص جانورشناسي آن قضاوت كرد. به عنوان نمونه، انواع تور قفقازي، از لحاظ جغرافيايي، از آيبكس و مار‌خور كاملاً جدا هستند، لذا، نمي‌توان گفت كه آيا در طبيعت با اين دو حيوان امتزاج مي‌نمايند يا خير.در اسارت، تمام گونه‌هاي بز وحشي با يكديگر در مي‌آميزند. انواع بزهاي وحشي پرورش يافته در شكارگاه‌هاي خصوصي تگزاس، معمولاً امتزاج بين كل ايراني و بز خانگي و يا آيبكس و بز خانگي هستند. بين مار‌خور و بز خانگي نيز نسل‌گيري صورت پذيرفته است. نويسنده بزهاي وحشي را در 6 گونه اصلي جاي مي‌دهد: Capra aegagrus : يا كل و بز ايراني يا Bezoar Goat يا پا‌سنگ (Pasang) با شاخ‌هاي تيز در لبه پيشين. Capra ibex : شامل انواع Ibex كه داراي شاخ‌هايي با لبه پهن در جلو هستند. Capra cylindricornis : يا تور قفقازي شرقي با شاخ‌هاي گرد برگشته به عقب و متمايل به بالا. Capra caucasica : يا تور قفقاز غربي با شاخ‌هاي قوسي مثل شاخ‌ كل ولي كوتاه‌تر و داراي برجستگي و دندانه روي شاخ و گاه بدون دندانه. Capra falconeri : يا مار‌خور با شاخ‌هاي مارپيچ. Capra aegagrus : يا بز كوهي اسپانيايي با شاخ‌هايي كه ابتدا به سمت بالا و عمودي رشد مي‌كند و سپس به سمت چپ و راست متمايل مي‌شود و سپس دوباره به سمت داخل بر‌ مي‌گردد.زير گونه‌ها معمولاً يك يا چند دسته از يك گونه حيواني هستند كه از لحاظ خصوصيات آناتوميكي نظير شكل شاخ يا اندازه بدن و گاه رنگ پوست، بتوان آنها را در يك گستره جغرافيايي، از بقيه تشخيص داد. با توجه قراردادي بودن مرزهاي بين گونه‌ها و زير گونه‌ها، اختلاف نظر زيادي بين جانورشناسان مختلف وجود دارد. نويسنده، با توجه به تجربيات شخصي، جدول رده‌بندي‌ بزهاي وحشي (چاپ شده در شماره قبل) را تنظيم كرده است.اسامي موسوم در مورد بزهاي وحشي گيج‌كننده است. مثلاً Ibex اكثراً به كل ايراني (Persian Ibex) اطلاق مي‌شود يا بز وحشي اسپانيايي را Spanish Ibex مي‌نامند كه به نظر نويسنده، اين اسامي غلط هستند. با توجه به جدول مذكور، گونه‌ها و زير گونه‌هاي Ibex تعيين گرديده و اين دو حيوان Ibex نيستند. به علاوه، به نظر نويسنده، نام Persian Ibex اين اشكال را دارد كه اين حيوان يا Bezoar Goat در خارج از ايران نيز يافت مي‌شود. نويسنده، كل ايراني را Bezoar يا Pasang مي‌نامد.توضيح مترجم: به نظر من، اين حيوان اگر چه در تركيه و عراق هم يافت مي‌شود، دليلي ندارد كه نام معروف كل و بز را روي آن نگذاريم و كلمه Pasang نيز غلط است.شاخ بزهاي وحشيهمانند تمام اعضاي زير‌خانواده Capronae ، شاخ بزهاي وحشي در طول حياتشان رشد مي‌كند. معمولاً در 4 سال اول عمر، شاخ رشد زيادي دارد و سپس به تدريج و در سال‌هاي آخر عمر، كم مي‌شود. شاخ نرها معمولاً خيلي بزرگ‌تر از شاخ ماده‌ها است كه شاخ ماده‌ها معمولاً از 33 سانتيمتر كوتاه‌تر مي‌باشد. از آنجايي كه شاخ‌ها در طول زمستان نيز رشد مي‌كنند، يك حلقه رشد در روي شاخ‌ها به جاي مي‌ماند كه مي‌توان سن و سال حيوان را از روي آن تعيين نمود.يادداشت مترجم: به نظر من، رشد شاخ بزهاي وحشي و شايد تمام حيوانات بستگي كامل به نوع و ميزان علوفه (تغذيه) دارد. در زمستان، به علت خشكي علوفه و كاهش ميزان تعليف، رشد شاخ‌ها نيز هم از جهت طول و هم از جهت محيط كم مي‌شود و همين كندي رشد باعث مي‌گردد كه شاخ در بخش زمستاني بسيار متراكم‌تر از ديگر قسمت‌ها شود. در مورد كل خودمان، اين موضوع كاملاً صادق است. بلافاصله با شروع بهار و افزايش علوفه تازه، رشد شاخ دوباره افزايش يافته و طبعاً تراكم و دانسيته آن كمتر مي‌شود. لبه جلويي شاخ حيوان در مبارزه يا در تلاش زندگي و يا در اثر ماليدن آن به كوه و يا شاخه‌هاي درختان آسيب مي‌بيند. اين آسيب در قسمت‌هاي كم تراكم بهاري و تابستاني شاخ بيشتر و در بخش زمستاني كمتر است. لذا، پس از مدتي، شاخ كل گره‌دار مي‌شود كه البته هر گره مبين يك زمستان از عمر حيوان است و از روي همين تفاوت رشد شاخ در زمستان و تابستان مي‌توان عمر كل را دقيقاً تعيين نمود.به نظر نويسنده، حلقه ساليانه در شاخ كل در روي گره به چشم مي‌خورد در حالي كه در Ibex ، در بين گره‌ها است. در تمام بزهاي وحشي كه شاخ آنها پيچ و تاب مي‌خورد (مثل مار‌خور و بز اسپانيايي)، پيچش شاخ از يك قاعده ثابت پيروي مي‌كند، يعني شاخ راست، چپ گرد و شاخ چپ، راست گرد است.هيچ كدام از گونه‌هاي شاخ‌دار حيواني، آن تنوع موجود در شاخ بزهاي وحشي را ندارند. به نظر نويسنده، شاخ برهاي وحشي از سه قاعده پيروي مي‌كند: 1- شاخ آيبكس، كل و تور قفقازي غربي، قوسي و به سمت بالا و عقب رشد مي‌كند. 2- شاخ مار‌خور و بز اسپانيايي به صورت مارپيچي رشد مي‌نمايد. 3- شاخ تور قفقازي شرقي به صورت مدور به عقب رشد مي‌كند. در شكل، شاخ پنج گونه از بزهاي وحشي را ملاحظه مي‌كنيد.در مار‌خورها، شاخ داراي دو لبه تيز است (لبه جلويي و لبه عقبي). در كل، لبه تيز در جلو قرار دارد و لبه عقبي گرد است. اين وضعيت در بز وحشي اسپانيايي تقريباً برعكس كل است. در بين آيبكس‌ها و تور قفقازي غربي، جلوي شاخ پهن و دندانه‌دار مي‌باشد.زندگي بزهاي وحشيبزهاي وحشي توانسته‌اند از لحاظ فيزيولوژي، آناتومي و رفتار، خود را با محدوده وسيعي از شرايط محيطي و مخصوصاً با شرايط زيستي خيلي سخت از لحاظ دما، شيب و صخره‌اي بودن، و در گستره وسيعي از تنوع آب و هوايي زيست و زاد و ولد كنند. به عنوان نمونه، كل و بز ايراني در جنوبي غربي ايالت نيو‌مكزيكوي امريكا رها شده و جمعيت آن به حد قابل شكار رسيده است. اگر چه بزهاي كوهي جانوراني غير مهاجرند و به سرعت به مكان‌هاي دور‌دست هجوم نمي‌برند، اما در دراز مدت، به دور‌دست‌ها نفوذ خواهند كرد.بزهاي كوهي اگر چه بيشتر به نقاط پر‌شيب و كوهستاني و مناطق باز با علف‌هاي كوتاه علاقمندند اما برخي از انواع مي‌توانند در مناطق ديگري نظير نواحي جنگلي و پايين‌دست نيز يافت شوند.در ايران، كل و بزها (Bezoar Goat) در ارتفاعات البرز، معمولاً در بالا‌دست جنگل هستند در حالي كه در مناطق جنوب ايران، تا ارتفاع كمتر از 300 متر از سطح دريا نيز زيست مي‌كنند. اين حيوان در شيب‌ها و صخره‌هايي با درخت و درختچه‌هاي پراكنده نيز زيست مي‌كند اما از زندگي در نقاطي علف‌هاي بلند پرهيز مي‌نمايد.فايده زندگي در چنين نقاطي، عدم وجود يا كم بودن حيوانات درنده در آنها مي‌باشد. دشمن اصلي بزهاي كوهي، پلنگ (Felis pardus) و پلنگ برفي (Felis uncial) است. پلنگ، دشمن اصلي بزهاي كوهي است به گونه‌اي كه در تمام نقاط زيست بزهاي كوهي زندگي مي‌كند. در ارتفاعات بالاي آسيا، جايي كه پلنگ معمولي يافت نمي‌شود، پلنگ برفي است كه به شكار بزهاي كوهي مي‌پردازد. در واقع، دشمن اصلي آيبكس‌ها و مار‌خورها در هيماليا، پامير و تيان شان، همين پلنگ برفي است. البته حيوانات درنده ديگري هم از اين حيوانات تغذيه مي‌كنند.در ايران، روباه قرمز (Vulpes vulpes) ، خرس قهوه‌اي (Urus aretos) ، شغال (Canis aureus) ، كفتار (Hyaena hyaena) نيز به كل و بز و به خصوص بزغاله‌ها حمله مي‌كنند. گرگ‌ها (Canis Iupua) ، به دليل دشواري پيمودن صخره‌ها، در شكار بزها چندان موفق نمي‌شوند.در شرايط طبيعي، به ندرت، بزهاي كوهي به بالاي 13 سال مي‌رسند. اگر چه يك بز كوهي نر در 2 سالگي بالغ مي‌شود ولي، تا سن پنج سالگي كه از حيث جثه و قدرت بدني به حد مطلوب برسد، در توليد‌مثل مشاركت نمي‌كند. در نقاط سرد و مرتفع، فصل جفت‌گيري در ماه آبان تا دي، و در نقاط گرمسير و كم‌ارتفاع مثل جنوب پاكستان، در شهريور ماه است. آيبكس واليا تقريباً در تمام مدت سال جفت‌گيري مي‌كند ولي اوج آن در ماه‌هاي فروردين تا خرداد است.در دوره مستي (جفت‌گيري) ، معمولاًً نرها ماده‌ها را تعقيب مي‌كنند و در اين دوره است كه معمولاً نرها بوي بدي دارند. نرها در حين تعقيب، دم خود را بالا مي‌گيرند. در اين فصل، هر نر بزرگي براي خود قلمرويي انتخاب مي‌كند و براي حفظ آن، با نرهاي ديگر به مبارزه مي‌پردازد. مبارزه بزهاي كوهي به صورت كوبيدن شاخ‌ها به يكديگر آغاز مي‌شود، هر دو حريف روي پاهاي خود بلند مي‌شوند، دست‌ها را جمع مي‌كنند و سر را كمي به چپ يا راست مي‌گردانند و سپس با پايين آمدن سر و بدن، شاخ‌ها را به ديگري مي‌كوبند.حركات قبل از جفت‌گيري توسط نر شامل راست كردن گردن و بالا آوردن، به چپ و راست بردن، باز كردن لب‌ها و لمس كردن حيوان ماده با دست‌هاي جلو، و بوييدن ادرار حيوان ماده براي آزمايش آن مي‌باشد.دوره آبستني در انواع بزها متفاوت است. در نوع كل و بز ايراني و مار‌خورها، دوره آبستني 155 روز است. آيبكس‌ها، به خصوص آيبكس اروپايي و آسيايي، دوره آبستني 170 روزه دارند. ماده‌ها در شرايط خوب، 2 ساله بالغ شده و مي‌زايند ولي، قابليت زايمان از سال سوم و سال‌هاي بالاتر وجود دارد. دو‌قلو‌زايي در نوع ايراني امري عادي است ولي، در ساير گونه‌ها كمتر اتفاق مي‌افتد.اگر تغذيه خوب بوده و حيوان باردار جوان باشد، بزغاله‌هاي حاصل بزرگ‌تر، سالم‌تر و قوي‌تر خواهند بود. در چنين شرايطي، اين حيوانات، بهتر به مقابله با فشارهاي محيطي پرداخته و دوام مي‌آورند. نرهاي حاصل از چنين مادراني، درشت‌تر و داراي شاخ‌هاي بزرگتري بوده و تروفه محسوب خواهند شد.توضيح مترجم: اشاره نويسنده به تغذيه خوب، كاملاً درست است. ولي، در رابطه با بز كوهي، تروفه‌هاي ممتاز معمولاً از زايش تك قلو كه شير بيشتري مي‌خورد به وجود مي‌آيد. بديهي است حتي در اين شرايط، تغذيه و علوفه كافي در مراحل بعدي نياز اصلي است.

بز-goat

مقدمه بز پستانداری است که به زیر راسته نشخوارکنندگان و جنس Capra تعلق دارد که حدود ٩٠٠٠ سال قبل اهلی شده است . بیشتر محققان احتمال می‌دهند که بز را برای اولین بار در فلات ایران اهلی کرده‌اند. چند گونه بز وحشی نیز وجود دارند که شبیه بز اهلی هستند و بیشتر در کوهستانهای آسیا و اروپا زندگی می‌کنند. بز کوهی ٬ که بز وحشی ایرانی نیز نامیده می‌شود بیشتر در منطقه‌های کوهستانی ایران و همچنین در قفقاز دیده می‌شود.نشخوارکنندگانی هستند با اندازه متوسط. نرها در زیر چانه دارای یک دسته موی بلند ریش مانند هستند. دم کوتاه است ولی طول آن با موهای انتهایی از طول گوش بیشتر است. شاخ در نرهای بالغ خیلی بلند و به شکل خنجری یا مارپیچ است. ماده‌ها دارای شاخ هستند ولی شاخ در آنها خیلی از نرها کوچکتر است.

شکل ظاهری بز شبیه گوسفند است اما معمولا اندکی کوچکتر از آن است. نر و ماده بیشتر نژادهای بز شاخ دارند. شاخ بزها ٬ بویژه در نرها ٬ خنجری یا شمشیری شکل و راست و مارپیچی است. بز در زیر چانه معمولا ریش کم و بیش بلندی دارد. دم بز کوتاه است و اغلب به سمت بالا ٬ راست می‌ایستد. زیر دم بزهای نر غده‌ای وجود دارد که در دوران زاد آوری ٬ ماده بدبویی از آن ترشح می‌شود. بز برخلاف گوسفند که دارای پشم است مو و کرک دارد و همچنین برخلاف گوسفند که معمولا حیوان آرامی است٬ چالاک ٬ پر جست و خیز و بازیگوش است.شکل و اندازه گوش نژادهای بز اهلی گوناگون است. بیشتر بزهای آفریقایی و هندی گوشهای بزرگ ٬ دراز و آویخته دارند٬ اما بزهای اروپایی از جمله نژادهای سانن و توگن بورگ دارای گوشهای کوچک و کوتاه ایستاده هستند. اندازه بدن و وزن بز بستگی به نژاد آن دارد. مثلا بلندی بعضی از بزهای خیلی کوچک پاکستانی حدود 47.5 سانتیمتر از زمین تا شانه است و ٩ کیلوگرم نیز وزن دارند. وزن بعضی از بزهای نر نژاد سفید آلمانی تا ١١٠ کیلوگرم و بلندی قامت نژاد جمناپاری هند تا ١٢٢ سانتیمتر می‌رسد.بدن بز از موهای صاف و گاهی مجعد ٬ به رنگهای مختلف سیاه ٬ قهوه‌ای ٬ خاکستری ٬ سرخ ٬ سفید و یا ترکیبی از این رنگها پوشیده شده است. بلندی و جنس مو و کرکی که در لابه لای موها می‌روید در نژادهای مختلف فرق می‌کند. در بعضی نژادها مثل آنقره موها بلند ٬ نرم ٬ لطیف و ابریشم مانند و در بعضی نژادها کوتاه ٬ زبر و خشن هستند.
دستگاه گوارش در دهان بز در قسمت جلویی فک پایین ٨ دندان پیشین دیده می‌شود اما درفک بالا از دندانهای پیشین اثری نیست و در جای آنها یک لایه سفت و سخت وجود دارد. بز هنگام چریدن ٬ علف را بین این لایه و دندانهای پیشین فک پایین می‌گیرد و قطع می‌کند٬ سپس به داخل دهان می‌برد. بز در هر فک ١٢ دندان آسیا دارد که با ٨ دندان پیشین فک پایین ٬ در جمع دارای ٣٢ دندان است. بز حیوانی نشخوار کننده است با معده‌ای که ازچهار بخش تشکیل شده است. بز نخست علف را کمی با دندانهای آسیای خود می‌جود و فرو می‌دهد.غذا از راه مری به شکمبه می‌رود و در آنجا ذخیره و انباشته می‌شود. سپس به نگاری می‌رود و در آن به شکل گلوله‌های کروی توپ مانند درمی‌آید. در زمان استراحت هر بار ٬ یک گلوله غذا از نگاری به دهان برمی‌گردد و به خوبی جویده می‌شود. این بار غذا مستقیما به هزارلا می‌رود. در هزارلا ٬ غذای جویده شده کاملا نرم می‌شود و قوام می‌یابد، سپس وارد شیردان می‌شود با شیره آن درهم می‌آمیزد و تا حدودی هضم می‌شود . سپس برای هضم کامل و جذب به روده می‌رود. درازای روده بز از ٢٢ تا ٤٣ متر است.

تولید مثل فصل و سن زادآوری بز به آب و هوا ٬ نوع و میزان غذا و نژاد بستگی دارد. در مناطق گرمسیری استوایی بز در تمام طول سال می‌تواند زاد آوری کند. اما در مناطق معتدل و سرد فصل زاد آوری اواخر تابستان تا اواخر زمستان است. آغاز سن زادآوری بز معمولا از ٧ ماهگی تا ١٩ ماهگی است٬ اما اغلب بزها تقریبا در یک سالگی قادر به تولید مثل هستند.عمر بز معمولا میان ٨ تا ١٢ سال و بطور متوسط ١٠ سال است. فصل تولید مثل بز در ایران معمولا اواخر تابستان و اوایل پاییز است. دوره آبستنی تقریبا پنج ماه است و بزغاله‌ها معمولا در اسفند ٬ فروردین و اردیبهشت متولد می‌شوند. بز یک تا دو و گاهی سه بزغاله می‌زاید. بزغاله بسیار چالاک و بازیگوش است و چند ساعت پس از تولد می‌تواند به همراه مادرش حرکت کند.
نژادهای بز بز اهلی نژادهای گوناگون دارد که در سراسر جهان پراکنده‌اند و به احتمال زیاد منشاء آنها پازن یا بز وحشی ایرانی بوده است. امروزه بیش از ٣٠٠ نژاد بز اهلی ٬ با ویژگیهای مختلف ٬ در سراسر جهان دیده می‌شوند ٬ که شماری از آنها از نظر اقتصادی و زندگی انسان اهمیت فراوان دارد. مثلا نژادهای آنقره و کشمیر را برای تولید کرک و موی آنها و نژادهای سانن ٬ توگن بورگ و چند نژاد اصلی دیگر را برای تولید شیر فراوان و بعضی نژادها را برای تولید گوشت پرورش می‌دهند.نوعی نژاد بسیار کوچک بز را در افریقا ٬ برای گوشت آن و در آمریکای شمالی به عنوان حیوان دست‌آموز خانگی پرورش می‌دهند و دانشمندان برای تحقیقات آزمایشگاهی از آن استفاده می‌کنند. در بخشهایی از آسیا و آفریقا طبق سنتهای رایج ٬ نگهداری گله‌های بزرگ بز را نشانه برکت و ثروت می‌دانند. بز تقریبا هر نوع گیاه ٬ حتی گیاهان تلخ مزه و خارهای بیابان را می‌خورد. از این‌رو گله‌داران بزرگ از بز برای پاکسازی مراتع خود از این گونه گیاهان بهره می‌گیرند.

اهمیت بز بز حیوان پر طاقتی است که هم در منطقه‌های کوهستانی کم‌علف و هم در دشتهای پست ٬ بیابانها و منطقه‌هایی که دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک هستند به خوبی پرورش می‌یابد. بز هر گیاهی را می‌خورد و حتی از خوردن کاغذ و زباله رویگردان نیست. بز از شاخه و برگ درختان با ایستادن روی دو پای عقب خود نیز تغذیه می‌کند و در مراتع انواع علف را از سطح خاک قطع می‌کند. همین ویژگیها باعث شده است که بز را حیوانی زیان آور بدانند که باعث فقیر شدن و حتی از میان رفتن مراتع و جنگلها ٬ نابود شدن پوشش گیاهی ٬ افزایش فرسایش خاک و در نتیجه تخریب محیط زیست می‌شود.اما در مراتع بز هنگامی زیان آور است که به روشهای سنتی و عشایری در مراتع می‌چرد. امروزه درکشورهای پیشرفته برای نگهداری و تغذیه بز محلهای مخصوصی تدارک دیده‌اند و به این ترتیب محیط زیست را از گزندهای احتمالی این جانور محافظت می‌کنند. بز را می‌توان با کمترین علوفه و خوراک به آسانی نگهداری کرد. پرورش و نگهداری آن در سراسر ایران رواج دارد. در ایران روستاهای بدون گاو ٬ اسب و حتی گوسفند دیده می‌شوند٬ اما روستای بدون بز وجود ندارد.

سلام

امیدوارم در راه اعتلای دامداری ودامپروری گامی بر دارم.